اگرچه دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ هر دو مورد موارد مشترک زیادی دارند، اما تفاوت‌های زیادی هم بین این دو بیماری وجود دارد. مانند آنچه باعث آنها می‌شود، روی چه کسانی تأثیر می‌گذارد و اینکه چگونه باید آنها را مدیریت کنید.
نکته اصلی که باید به خاطر بسپارید این است که هر دو به اندازه یکدیگر جدی هستند. داشتن سطح گلوکز خون بالا (یا قند) می‌تواند منجر به عوارض جدی برای سلامتی فرد شود، مهم نیست که شما دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ دارید. بنابراین اگر هر یک از این دو بیماری را دارید، باید اقدامات درستی برای مدیریت آن انجام دهید.
کربوهیدرات ها وقتی که وارد معده و دستگاه گوارش می شوند، به گلوکز تبدیل می شوند، گلوکز نوعی قند است که در بدن برای تبدیل به انرژی نیاز می باشد، کربوهیدرات ها در غذاهای نشاسته ای، قندی، شیر و برخی از لبنیات ها وجود دارند.
گلوکز تولید شده از این مواد غذایی وارد خون شده و بدن هنگامی که سطح گلوکز رو به افزایش است، آن را تشخیص داده و پانکراس (غده کوچکی در زیر معده) فورا شروع به تولید انسولین می کند، انسولین بعد از تولید شدن، گلوکز موجود در قند خون را از طریق تبدیل به انرژی کاهش می دهد.
همه ما به انسولین احتیاج داریم زیرا کمک می‌کند گلوکز از خون به سلول‌های بدن ما منتقل شود. سپس از این گلوکز برای تولید انرژی استفاده می‌کنیم. بدون انسولین، سطح گلوکز در خون شما بیش از حد بالا می‌رود.
در حقیقت می توان عملکرد انسولین را به یک کلید تشبیه کرد که راه ورود گلوکز به سلول ها را باز می کند.
اگر دیابت نوع ۱ دارید، به این معنی است که شما یک بیماری خود ایمنی دارید. این بدان معناست که بدن شما به سلول‌های سازنده هورمون انسولین حمله کرده و آنها را از بین برده است. بنابراین دیگر نمی‌توانید انسولین درست کنید.
دیابت نوع ۲ متفاوت است. اگر دیابت نوع ۲ دارید، بدن شما انسولین کافی تولید نمی‌کند یا انسولین شما به درستی کار نمی‌کند. این وضعیت به نام مقاومت به انسولین شناخته می‌شود. مانند دیابت نوع ۱، این بدان معنی است که سطح گلوکز در خون شما بسیار زیاد است.
فاکتورهای ایجاد دیابت نوع
1- سن
این بیماری در کودکان بیشتر شایع است، با این حال احتمال بروز آن در اوایل بزرگسالی نیز وجود دارد
2- سابقه خانوادگی
اگر یکی از افراد خانواده به این بیماری مبتلا باشد، احتمال بروز آن در نسل‌های دیگر وجود دارد.
فاکتورهای ایجاد دیابت نوع 2
1- ژنتیک و سابقه فامیلی
کودکانی که یکی از والدین‌ها آنها به این بیماری مبتلا باشد به احتمال ۲۰ درصد به دیابت مبتلا می‌شوند. چنانچه پدرو مادر، با بیماری درگیر باشند این احتمال نیز دو برابر یعنی ۴۰ درصد خواهد شد. خطر بروز این بیماری در دوقلو‌های یکسان چیزی بین ۷۰ تا ۹۰ درصد است. اگر یکی از قل‌ها به این بیماری مبتلا باشد، ریسک بروز آن در قل دیگر ۵۰ درصد خواهد بود.
2-چاقی و اضافه وزن
تفاوت دیابت نوع یک و دو می‌تواند مربوط به چاقی باشد. در واقع چاقی به عنوان مهمترین ریسک فاکتورهای این بیماری به‌شمار می‌رود. چاقی‌های مرکزی وچاقی‌های قسمت بالاتنه بیشترین تاثیر را در بروز بیماری دارند. افزایش وزن می‌تواند منجر به کاهش فعالیت انسولین شود.
شیوع این بیماری در افرادی که فعالیت بدنی کم دارند ۲ تا ۳ برابر بیشتر از دیگران است. افرادی که شاخص توده بدنی آنها زیر ۲۱ است، کمتر به این بیماری دچار می‌شوند. خانم‌های چاق ۳۰ تا ۵۵ سال که از اضافه وزن رنج می‌برند، ۴۰ برابر بیشتر در معرض خطر قرار دارند. این در حالی است که ۶۴ درصد آقایان و ۷۷ درصد بانوان می‌توانند با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی از بروز بیماری پیشگیری کنند.
3- سن
شیوع این بیماری در افراد مسن بیشتر است. با افزایش سن از میزان تحرک بدنی کم می‌شود به همین دلیل سالمندان بیشتر در معرض خطر قرار دارند. البته در حال حاضر به دلیل شیوع کم تحرکی در جامعه، این بیماری در سنین جوانی و حتی در کودکان نیز دیده می‌شود.
4- نژاد
فرق بین دیابت نوع یک و دو می‌تواند به نژاد نیز مربوط باشد. اینطور به نظر می‌رسد آمریکایی و آسیایی‌ها بیشتر از سایر نژادهای دیگر با این بیماری دست به گریبان هستند. این موضوع می‌تواند به نحوه زندگی و رژیم غذایی آنها بازگردد.
4-بارداری
با شروع بارداری به علت تغییرات هورمونی، احتمال بروز دیابت وجود دارد. آن دسته از زنانی که در طول بارداری به این بیماری مبتلا شده‌اند به احتمال ۵۰ درصد در ۲۰ سال آینده، به طور آشکار با دیابت نوع ۲ مواجه خواهند شد.
5- فشار خون بالا
اگر فشار خون بالا دارید احتمال اینکه مقاومت به انسولین وجود داشته باشد، زیاد است. بیش از ۷۰ درصد بیمارانی که به دیابت تیپ دو مبتلا هستند، از فشار خون بالا نیز رنج می‌برند. سه فاکتور چاقی، فشار خون و دیابت به طور مستقیم در ارتباط با یکدیگر هستند
6- سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
اینطور به نظر می‌رسد که ریسک بروز دیابت نوع دوم در زنانی که دچار سندرم تخمدان پلی‌کیستیک هستند، بیشتر است. در واقع مقاومت به انسولین زمینه را برای بروز این بیماری فراهم می‌کند.
7-استرس
هر چقدر هورمون‌های استرس بیشتر ترشح شوند، به همان میزان مقاومت به انسولین در بدن بیشتر خواهد شد. این هورمون‌ها سبب می‌شوند تا سلول‌های تولید‌کننده انسولین در غده پانکراس دچار اختلال شوند و به میزان کافی انسولین تولید نکنند. از سویی دیگر استرس و اضطراب می‌تواند منجر به پرخوری شود، به همین دلیل ریسک بروز مرض قند افزایش پیدا می‌کند.
استرس به شیوه‌های مختلف بر افراد تاثیر می‌گذارد و بدن نیز از ترفندهای گوناگونی برای پاسخ به آن استفاده می‌کند. با بروز استرس و فشار روانی سطح گلوکز خون افزایش می‌یابد. اگر در کنار این بیماری به دلایل مختلف دچار استرس و اضطراب می‌شوید، لازم است محرک‌ها را شناسایی کرده و سطح قند خون را به طور مرتب بررسی کنید.
9- مصرف سیگار
نیکوتین موجود در سیگار سبب می‌شود تا سلول‌های بدن به انسولین پاسخ ندهند به همین دلیل مقاومت به انسولین ایجاد می‌شود. از سویی دیگر سیگاری‌ها بیش از دیگران در معرض چاقی شکمی هستند. مجموعه این عوامل سبب می‌شود تا این افراد ۳۰ تا ۴۰ درصد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به مرض قند باشند.
